Ga niet met pensioen!
Otto Eduard Leopold von Bismarck-Schönhausen is een bijzondere man. Niet alleen omdat hij waarschijnlijk de staatsman is met de mooiste naam uit de geschiedenis, maar ook omdat hij op tal van manieren een enorme invloed op ons leven heeft gehad en … nog heeft.
Als eerste rijkskanselier van Duitsland zag hij zich in de negentiende eeuw gesteld voor een enorm probleem. Jonge Duitsers kwamen niet aan het werk. Mede door een vergrijsde top die lang, heel lang bleef werken. Of beter gezegd: niemand stopte met werken. Pensioen bestond nog niet. Het was Von Bismarck die de geheel willekeurige leeftijd van vijfenzestig jaar nam en Duitsers verplichtte om dan te stoppen met werken. Hij zou dan zorgen voor inkomen voor de rest van het leven. Een belofte die vrij makkelijk was waar te maken. De gemiddelde leeftijd in Duitsland was zevenenzestig in die tijd. En zo geschiedde. Otto Eduard Leopold von Bismarck-Schönhausen had in die tijd nog niet zoveel last van discussies over draagvlak.
Toen leuk, nu…
Andere landen volgden al snel het Duitse voorbeeld en Europeanen die naar Canada en de Verenigde Staten vertrokken namen de ideeën rondom pensioen mee. Zo verspreidde het gedachtegoed zich over de wereld. In eerste instantie klinkt het mooi en aantrekkelijk. Maar het idee van toen, zorgt nu voor maatschappelijke uitdagingen. In Nederland is de gemiddelde leeftijd van de man negenenzeventig en de vrouw doet het vooralsnog iets beter. We moeten dus niet twee jaar overbruggen, maar rond de twintig jaar! Financieel niet te doen en een van de redenen waarom ons pensioenstelsel op de schop moet. Maar dat is niet de reden waarom ik roep dat je niet met pensioen moet!
Ikigai
In het boek Ikigai gaan twee schrijvers op zoek naar het antwoord op de vraag waarom mensen in sommige gebieden in de wereld heel oud worden. Ze kiezen, omdat ze daar toch al wonen en werken, Japan uit en specifiek Okinawa om onderzoek te doen. Daar ontdekken ze de term Ikigai. Ikigai is een Japans concept dat staat voor de reden van ons bestaan of ons levensdoel. Het is een manier om ons te helpen ons eigen unieke doel in het leven te vinden, wat ons een gevoel van vervulling geeft en ons helpt om lang en gelukkig te leven. De mensen die ze spreken in Okinawa praten over Ikigai. Over uiting blijven geven aan je levensdoel. Niet stoppen met werken maar met vervulling en doel vorm geven aan je leven. Ze treffen animators die met negentig jaar nog iedere dag naar de studio gaan om te werken. Een bakker van tachtig die iedere dag broden kneedt, bakt en sjouwt.
Voorbeelden te over
Maar niet alleen in Japan of op Sicilie zijn goede voorbeelden te vinden. Kijk naar Warren Buffet, Alan Greenspan of de huidige president van Amerika. Nu vind ik het tijd dat die laatste stopt, maar bedenk dat zijn werktempo als president vele, vele malen hoger ligt en intensiever is dan de gemiddelde Nederlandse negen tot vijf baan. Al Pacino acteert nog. Morgan Freeman is een ander mooi voorbeeld.
Eindelijk leuke dingen doen
Pensioen is dus niks meer en niets minder dan een twee eeuwen oud verzonnen construct op basis van een geheel willekeurig gekozen leeftijd. Maar, zo hoor ik sommige denken (of misschien wel protesteren), in die periode kan ik leuke dingen doen! Eindelijk mijn eigen tijden bepalen. Eindelijk invulling geven aan die hobby, aandacht geven aan mijn partner of me verliezen in vrijwilligerswerk. Waarschijnlijk allemaal waar! Maar zou het niet mooier zijn om dat al te doen als je twintig, dertig, veertig jaar jonger bent? Je Ikigai vinden en daar uiting aan geven? Zinvol je eigen leven vormgeven en daar dan blij van worden en dat je dan niet meer wilt stoppen met ‘werken’. Een lang en gelukkig productief leven leiden.
Gingen we allemaal maar wat eerder met pensioen dan zouden we de tijd hebben na te denken over onze Ikigai.